วัดพลับ บางกะจะ

ปัจจุบันโบราณสถาน โบราณวัตถุที่กรมศิลปกร ได้ขึ้นทะเบียนเป็นสมบัติของชาติแล้วได้แก่ พระปรางค์ พระเจดีย์กลางน้ำ วิหารพระปางบำเพ็ญทุกกรกิริยา หอไตรกลางสระน้ำวิหารพระธาตุ ตู้พระไตรปิฎก และสามสร้างหรือสำซ่าง กรมการศาสนาได้คัดเลือกให้วัดพลับบางกะจะ เป็นอุทยานการศึกษาประจำปี พ.ศ. 2553

วิหารไม้

ตั้งอยู่ทางทิศเหนือด้านหน้าวัด เป็นอาคารไม้ มีอายุร้อยปีรูปทรงสี่เหลี่ยมจตุรัส ส่วนยอดของหลังคาเป็นทรงจตุรมุข มีเจดีย์ขนาดเล็กประดับบนยอดจตุรมุขมีเครื่องลำยองที่ทำด้วยไม้ แกะสลัก สวยงามตกแต่งจตุรมุขและบริเวณช่องลมทั้ง 4 ด้านประดับด้วยการแกะสลักลวดลายไม้ฉลุที่งดงาม แสดงให้เห็นร่องร่อยของฝีมือช่างถ้องถิ่นในอดีตที่สร้างสรรค์ศิลปะได้อย่างมีคุณค่ายิ่งภายใน วิหารประดิษฐานพระพุทธรูปปางบำเพ็ญทุกรกิริยา หรือเรียกกันทั่วไปว่า ปางทรมาน กรมศิลปากรได้ปฎิสังขรณ์วิหารไม้แห่งนี้เมื่อเดือน เมษายน พ.ศ. 2556

บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์

นับตั้งแต่โบราณกาลผู้คนในชุมชนบางกะจะและใกล้เคียงผูไดต้องการน้ำไปทำน้ำพระพุทธมนต์ในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บหรือประกอบพิธีกรรมต่างๆ ก็จะนำน้ำในบ่อน้ำนี้ไปใช้ในพิธีนั้น เมื่อครั้งสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช นำทัพจัดเตรียมกองทัพอยู่ที่วัดพลับ พระองค์ก็ทรงใช้น้ำในบ่อน้ำทำน้ำพระพุทธมนต์ประพรมกองทัพก่อนออกศึก ต่อมาราชวงศ์จักรีขึ้นครองราชย์ ก็ทรงใช้น้ำในบ่อนี้ทำน้ำพระพุทธมนต์ราชาภิเษกในการเสด็จขึ้นครองราชย์เช่นกัน

เจดีย์กลางน้ำ

เป็นเจดีย์ทรงระฆัง ศิลปะสมัยอยุธยาตอนกลางสูงประมาณ 7 เมตร ตัวองค์ระฆังก่ออิฐถือปูนธรรมดา ไม่ประดับกระเบื้องมีฐานประทักษิณ โดยรอบ 4 ด้าน เมื่อทอดเงาในน้ำมองดูงามสง่า กรมศิลปากรได้ปฎิสังขรณ์ แล้วเสร็จเมื่อ เดือน มกราคม พ.ศ. 2552

หอไตร

เป็นหอไม้ทรงไทย อายุเก่าแก่สมัยอยุธยา หลังคา 2 ชั้นทรงจั่วโครงสร้างไม้ตกแต่งด้วยเครื่องลำยอง มีระเบียงรอบหอเสารองรับหลังคาเป็นเสาเดิมยังเห็นร่องรอยการตกแต่งด้วยลายรดน้ำลงรักปิดทอง เป็นหอไตรขนาดกลาง สร้างอยู่กลางสระน้ำ เดิมใช้เป็นที่เก็บพระไตรปิฎก กรมศิลปากรได้ปฎิสังขรณ์แล้วเสร็จเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2552

โบสถ์วัดพลับ

โบสถ์หลังเก่าได้รับการปฎิสังขรณ์หลายครั้ง จนปัจจุบันมีลักษณะเหมือนโบสถ์ไทยทั่วๆไป มีหน้าบันเป็นลวดลายปูนปั้นรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ หลังคาตกแต่งด้วยเครื่องลำยองปูนปั้น โบสถ์วัดพลับเป็นโบสถ์ที่ใช้เป็นสถานที่ปลุกเสกมุรธาภิเษกในพระพิธีพระบรมราชาภิเษกของพระมหากษัตริย์ราชวงศ์จักรีทุกพระองค์ สร้างใหม่ พ.ศ. 2506 ปฎิสังขรณ์ พ.ศ. 2533

พระปรางค์

สร้างเมื่อ พ.ศ. 2441 เป็นศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ สูง 20 เมตร องค์พระปรางค์ตั้งอยู่บนฐานประทักษิณ 2 ชั้น มีบันไดมีมุขยื่นทั้ง 4 ด้านโดยรอบ ส่วนยอดของพระปรางค์ มีการซ้อนชั้น องค์พระปรางค์เล็กมีชั้นฐานเชิงบาตรรองรับประดับซุ้มด้วยรูปปั้นเศียรช้างทั้ง 4 ทิศ และส่วนยอดสุดตกแต่งด้วยยอดปรางค์ประดับด้วยตรีศูลพระปรางค์ลักษณะเช่นนี้ไม่ค่อยพบในภาคตะวันออกได้รับการบูรณะ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550

อนุสรณ์สถานสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

เมื่อปีพ.ศ. 2309 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (ขณะนั้นเป็น พระยาวชิโรปราการ)ได้รวบรวมเหล่าทหารไทยจำนวนหนึ่งตีฝ่าทหารพม่าที่ล้อมกรุงศรีอยุธยา ผ่านมาทางระยองเรื่อยมามุ่งสู่จันทบุรี และได้มาหยุดพักพลปละประทับพักแรกที่บ้านบางกะจะ หัวแหวน( ปัจจุบันเป็นพื้นที่ 2 ตำบลคือตำบลบางกะจะและตำบลพลอยแหวน) ก่อนที่จะนำกองทัพเข้าตีเมืองจันทบุรีและยกทัพเรือไปกู้กรุงศรีอยุธยา พระองค์ได้ประกอบพิธีตัดไม้ข่มนามบำรุงขวัญทหาร โดยนำน้ำถวายเป็นพุทธบูชา ต่อมา พ.ศ. 2479 พระเจดีย์ได้พังทลายลงจึงพบพระยอดธงเป็นจำนวนมาก เป็นที่เลี่ยงลือในหมู่นิยมพระเครื่องว่า พระยอดธงดี ต้องพระยอดธงวัดพลับ